Creating Change

Op weg naar een nieuwe economie

Hoe je succesvol kunt bijdragen aan natuur en samenleving en daar ook nog je boterham mee kunt verdienen
Godelieve Spaas

Steeds meer bedrijven willen duurzamer en socialer ondernemen. In de praktijk betekent dat veelal zorgen dat je negatieve impact op de natuur en de samenleving zo laag mogelijk wordt. Dus niet iets anders gaan maken, maar wat je maakt op een andere manier maken die minder belastend is voor de natuur en de samenleving. Dus minder gebruik van energie en grondstoffen, minder schadelijke uitstoot en afvalstromen en zorgen voor fatsoenlijke arbeidsomstandigheden. Toch is er ook een andere geluid. Er zijn ondernemers die beginnen bij de vraag waar wil ik aan bijdragen en wat kan ik dan doen of maken? En hoe kan ik dat op een ondernemende manier doen die in zichzelf ook weer bijdraagt aan natuur en samenleving? 

Ondernemen is bijdragen
 Is het mogelijk om zo te ondernemen dat de wereld daar beter van wordt? De huidige economische en ecologische crises maken die vraag urgenter. Hoe ziet een onderneming die prioriteit geeft aan sociale en/of ecologische ontwikkeling eruit? Hoe opereert zo’n organisatie? Hoe verandert de marktwerking  als de prijs ook op andere manieren tot stand komt dan alleen op basis van vraag en aanbod? Als in de kostprijs ook het gebruik van wat van ons allemaal is (lucht, water, natuur, welzijn)  zou worden meegewogen? Of de vraag of de producent of verkoper ook kan leven van de opbrengst? Of als naast schaarse producten en diensten ook ideeën, kennis en kwaliteiten met elkaar uitgewisseld worden? Als naast de traditionele transactiemodellen ook het delen en weggeven van goederen, diensten en ideeën deel zou uitmaken van de marktwerking?

Vijf ondernemende initiatieven
Om dat te weten te komen onderzocht ik, vijf initiatieven (die allemaal ondersteund worden door stichting DOEN) die uitdrukkelijk als doel hebben om op een ondernemende manier bij te dragen aan een duurzamere wereld.  Bij voorbeeld door de kwaliteiten van mensen met een vorm van autisme als uitgangspunt te nemen en op basis daarvan een keuze te maken voor de bedrijfsactiviteiten en de manier van organiseren. Of door het vergroten van biodiversiteit als doel te stellen van vissers en agrarische ondernemers. Of door de sociaal culturele ontwikkeling van een regio als gemeenschappelijke waarde te leggen onder een verzameling ondernemende activiteiten.  Al deze organisaties bedenken en experimenteren met nieuwe vormen van ondernemerschap, zij proberen andere manieren van prijsvorming uit, zoeken uit hoe samenwerking met andere ondernemingen daarin kan werken naast of in plaats van onderlinge concurrentie.  En allemaal zijn ze daar, ieder op hun eigen wijze succesvol in.

Succesfactoren
Het succes van deze initiatieven schuit in het feit dat zij durven om buiten de gebaande paden hun bedrijf in te richten en hun manier van verdienen vorm te geven. Ondanks de grote verschillen zijn een aantal gemeenschappelijke factoren aan te wijzen die hen succesvol maken:
1. Zij maken een heldere morele keuze over waar ze aan bij willen dragen en zijn daar onvoorwaardelijk in
2. Ze zijn zich er van bewust dat ze hun doelen niet kunnen realiseren zonder samenwerking met anderen, en passen hun manier van werken daarop aan
3. Ze geven hun organisatie vorm op basis van diversiteit
4. En zij hebben een verdienmodel waarin naast ruilen ook delen en geven een plaats hebben

Trends
De onderzochte organisaties laten zien dat een andere manier van ondernemen mogelijk is. Een manier van ondernemen die bijdraagt aan natuur en samenleving, die samenwerkt met natuur en samenleving en eigenschappen daarvan overneemt in het ondernemend handelen.
Door deze organisaties wordt een verschuiving zichtbaar in wat ondernemen kan zijn, waardoor het domein van de economie groter wordt. De drie belangrijkste trends die op basis van dit onderzoek zichtbaar worden zijn:
Van autonome organisaties naar organisatie als deel van een collectief
Organisaties zijn als autonome eenheden steeds meer en explicieter verbonden met hun omgeving. Organisaties krijgen vorm in een omgeving en met een omgeving en dragen bij aan de ontwikkeling van de omgeving waarvan zij deel uitmaken. Organiseren vindt steeds vaker plaats in een netwerk van elkaar versterkende organisaties waarin profit en non-profit activiteiten door elkaar lopen.
Van waarde creatie naar ook creatie op basis van waarden
Organisaties realiseren waarde op basis van waarden. Niet het product of de dienst alleen bepaalt de waarde ervan, maar meer en meer tellen de (sociale en ecologische) waarden die ermee gerealiseerd worden daarin mee.
Van transactie naar ook interactie
Producten, diensten, ideeën en kennis worden niet alleen in transacties met elkaar verwisseld, maar worden ook op basis van geven en delen met elkaar gedeeld.

Meer informatie en het hele onderzoek kunt u vinden op
www.creatingchange.nl
www.creatingchange.nl/media/onderzoek-nieuwe-economie.pdf
www.doen.nl\onderzoeknieuweeconomie