donderdag 12 april 2012

Ondernemen is bijdragen aan sociale ontwikkeling

Auteur: Godelieve Spaas
Stel: je woont in Mali, een van de armste landen van de wereld en je bent ondernemer, wat wil je dan? Veel verdienen door je te vestigen in de hoofdstad? Werken voor Europeanen die goed betalen? Dat is in elk geval niet waar Mamou Daffé in gelooft. Hij deed het omgekeerde en verhuisde van Bamako naar Segou omdat hij meer wil dan geld verdienen alleen. Hij streeft ernaar om als ondernemer bij te dragen aan de ontwikkeling van zijn land. Hij startte achtereenvolgens een videoclub, een bedrijf in koelsystemen en een hotel. Allemaal goedlopende ondernemingen waar veel mensen met plezier werken. Momenteel is hij vooral de stuwende kracht achter het theaterfestival Festival sur le Niger. Een jaarlijks evenement in Segou waar eigentijdse en traditionele West Afrikaanse optredens elkaar afwisselen en waar artiesten en publiek uit de hele wereld elkaar ontmoeten.

Ik had de eer hem een aantal keer te mogen ontmoeten. Als ik hem op de man af vraag wat hem drijft zegt hij: “Als je in een ontwikkelingsland onderneemt kun je maar één doel hebben en dat is bijdragen aan de sociale ontwikkelingen van je land”.

Maaya
Dat klinkt prachtig, maar hoe doe je dat? Voor Mamou is dat misschien niet makkelijk maar wel vanzelfsprekend. Dat doe je door op een Maaya manier te ondernemen. Maaya is een begrip in de cultuur van Mali. Iedereen kent het en iedereen leeft er naar. Het is een manier van leven waarbij je jezelf als onderdeel van de samenleving ziet. Dus ook je onderneming is onderdeel van de samenleving. In theorie begrijp ik dat. Maar hoe je dat nu echt doet blijft voor mij lastig te pakken. Reden om op zoek te gaan naar de regels onder Maaya.
Als je dat doet beland je al snel in een woud aan regels, gewoontes en rituelen die ik niet terug zie in de meeste ondernemingen, ook niet in die van Mamou. Als ik daar Mamou naar vraag zegt hij dat iedereen er op zijn eigen manier vorm aan kan geven. Ondernemen doen de meeste mensen in Mali op een Westerse manier, zegt hij, en daar moet je op je eigen manier Maaya doorheen weven. Hij doet dat bijvoorbeeld door als een broer voor zijn medewerkers te zijn. Hij is naast hun werkgever ook hun raadgever, vertrouwenspersoon, leraar en vriend. Ze gaan bij elkaar te rade als dingen in het bedrijf moeten veranderen en Mamou is ook betrokken bij alle belangrijke momenten in het persoonlijke leven van zijn mensen.
Dat klinkt mooi en dat is het ook, maar het is voor mij nog niet een nieuw of echt ander perspectief in ondernemen. Dus graaf ik verder. En stap voor stap, interview na interview kom ik een laagje dieper en kom ik steeds dichter bij wat de impact van Maaya op ondernemen echt is.
Zo ontdek ik dat Mamou voordat hij begon met zijn festival eerst de toestemming vroeg aan zijn collega hoteliers. En dat hij daarna in gesprek ging met de belangrijkste lokale leiders van kerken en gemeenschappen. Ik merkte dat hij heel precies zorgt dat verschillende soorten kunst en verschillende tradities allemaal aan bod komen. Ik zie dat niemand buitengesloten wordt. Dat iedereen het idee heeft te kunnen en mogen participeren in het festival. Dat iedereen zich vrij voelt om suggesties te doen. Dat veel mensen Mamou dankbaar zijn voor de kans die ze door het festival hebben gekregen. Op de een of andere manier voelen alle mensen die meewerken aan het festival zich met elkaar verbonden. Ze gunnen elkaar iets, ze leveren aan elkaar en ze kopen bij elkaar. ‘Zo wint iedereen iets’ is de redenering. Je neemt niet alle zaken voor jezelf, je neemt jouw deel en de rest laat je aan een ander.

Twee principes
Door al die voorbeelden heen beginnen twee basisprincipes te dagen:
1. Ondernemen op basis van consensus
2. Inclusief ondernemen

Consensus betekent dat je alleen onderneemt met instemming van je omgeving. Je omgeving hoeft niet perse in te stemmen met alle details, maar je moet het wel eens zijn over de waarden onder en de essentie van de activiteit van je onderneming. Onder de omgeving worden in Mali veel mensen verstaan. Iedereen die invloed heeft eigenlijk, iedereen die het je moeilijk zou kunnen maken en iedereen die in de gemeenschap als belangrijk wordt gezien. Dat varieert van de locale leiders, tot de collega’s, van de overheid tot spirituele leiders, van vrienden tot familie en van klanten tot leveranciers. Overigens is in Mali de traditionele structuur nog steeds aanwezig dus wie je allemaal betrekt is tamelijk vastomlijnd. En al die mensen zijn ook formeel of informeel goed georganiseerd.
Instemmen betekent in Mali dat alle betrokkenen het met elkaar eens moeten zijn. Het is dus geen kwestie van meeste stemmen geleden, maar van net zolang met elkaar in gesprek zijn tot iedereen kan zeggen: “OK ik wil je volgen in wat je van plan bent”.
Het festival sur le Niger begon met een brainstorm van Mamou en zijn collega hoteliers. Hij startte een overleg om activiteiten te bedenken om meer overnachtingen in Segou te verkopen. Om Segou op de kaart te zetten zodat meer mensen er langer willen zijn. Samen kwamen ze op het idee om een cultureel festival te organiseren. Op basis van die consensus weefde Mamou zijn netwerk van mensen die hem steunden, die mee wilden doen of bij wilden dragen. Stap voor stap gaf hij vorm aan het plan, steeds de juiste mensen betrekkend bij de vragen die speelden en de fase waarin het project zat. En iedereen mag meedoen.
Daarmee komen we bij het tweede principe: inclusie.
Ondernemen is een proces van verbinden van mensen en activiteiten. Niemand wordt buitengesloten, het is een activiteit met en voor iedereen. Etnische verschillen, culturele of religieuze verschillen, opvattingen, achtergrond, het maakt niet uit. Als je deel van Segou bent, ben je deel van het festival.
Het festival is een ingenieuze lappendeken die bestaat uit alle artistieke en culturele facetten van Segou, Mali en West Afrika. Alle tradities vind je erin terug, hele oude naast eigentijdse ontwikkelingen, invloeden van buiten zijn welkom en interessant, juist naast de traditie en het ambacht. Dans, muziek, beeldend werk, alles kan.

Zoals Mamou al aangaf: hij onderneemt om bij te dragen aan de sociale ontwikkeling van zijn land. Dat kan alleen maar met de gemeenschap en ingebed in de cultuur van dat gebied. Mamou Daffé is in staat gebleken om de Maaya traditie te vertalen naar een eigen soort van ondernemerschap; naar Maaya ondernemen op een manier waarbij noord en zuid elkaar vinden. Slim ondernemerschap naast bijdragen aan de gemeenschap. Organiseren en verbinden, zakelijk en menselijk leiderschap, de baas en de vriend, het komt allemaal samen in de ondernemingen van Daffé.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten