Creating Change

FRAUDE

Frauderende bankdirecteuren, politici en sporters: de media staan er vol van. Af en toe erger ik me mateloos aan die frauduleuze praktijken maar interessanter is om je af te vragen hoe die fraude te voorkomen door integriteit een plaats te geven in het werk.
Muel Kaptein zegt daarover het volgende:
“Integriteit loopt grotere risico's naarmate men meer taken en functies vervult omdat:
• er minder tijd is voor elk van de afzonderlijke taken en functies;
•  de kans op belangenverstrengeling toeneemt
• het lastiger wordt om de rode draad te bewaken ”
http://www.slideshare.net/Dienaren/dv31-integriteit-loopt-grotere-risicos-naarmate-men-meer-taken-en-functies-vervult

Misschien heeft hij gelijk. Maar ik denk van niet. Ik denk dat integriteit juist vraagt om het dilemma van verschillende belangen en rollen onder ogen te zien en niet door het uit de weg te gaan. Als je maar voor één ding verantwoordelijk bent, of maar over een deel van het geheel hoeft te beslissen, lijkt integer kiezen en handelen misschien makkelijker te realiseren. Maar volgens mij probeer je op die manier vooral iets dat onvermijdelijk en onlosmakelijk aan leven en werken verbonden is te ontwijken. Integriteit ligt juist in het vermogen om met ingewikkelde samenhangende gebeurtenissen om te gaan.
Om een weging te maken tussen het een en het ander, tussen jezelf en de ander, tussen jouw bedrijf en het maatschappelijk belang, tussen ik en wij.
Integriteit staat of valt met het aankijken van dilemma’s en daar volgens transparante waarden in te handelen. Wie daar voorbeeld van wil zien raad ik aan om vooral eens te kijken naar de serie Borgen http://www.uitzendinggemist.nl/programmas/9184-borgen Deze serie, over een Deense minister president, maakt in elke uitzending weer duidelijk dat goede en foute beslissingen als zodanig niet bestaan, maar dat je elke keer weer naar het hele verhaal moet kijken om het juiste voor dat moment in die situatie te kiezen en te doen.
Een ander veel voorkomende gedachte is dat fraude te voorkomen is door strakke regels en procedures. Ook daar vind ik dat we ons er te gemakkelijk van af maken. Een paar jaar geleden vroeg een vastgoedmaatschappij mij om twee dagen met hen op te trekken rond het thema integriteit. De aanleiding was dat op twee van hun vestigingen smeergeld was aangenomen. Uit onderzoek was gebleken dat in beide gevallen de regels en procedures strikt gevolgd waren. Op basis daarvan had het MT besloten dat blijkbaar iets anders nodig is dan een afspraak om fraude te voorkomen. De conclusie van deze bijeenkomst was dat twee zaken van belang zijn als het om het voorkomen van fraude gaat: Het eerste is dat je vermoedens, of twijfels over een situatie durft en mag bespreken. Dat juist de aarzeling en het niet weten op tafel mogen komen, en dat dat gezien word als een uitnodiging tot dialoog en samen zoeken. Het tweede is dat je met elkaar in gesprek gaat over waarden. Wat vinden mensen dat wel en niet kan, en waarom? Door daar met regelmatig samen bij stil te staan ontstaat een klimaat waarin omgaan met dilemma’s een vanzelfsprekendheid is. En waarin het met elkaar in gesprek zijn  over die dilemma’s en ingewikkelde vraagstukken, een manier is om te komen tot juiste keuzes voor jezelf en de ander, voor het bedrijf en de omgeving.
In tegenstelling tot Muel Kaptein vind ik dat integriteit krachtiger wordt door de risico’s op te zoeken en onder ogen te zien. Juist door de ingewikkeldheid en verwevenheid van vraagstukken aan te kijken en samen te onderzoeken hoe daar juist mee om te gaan. De realiteit is immers geen raderwerk waarin je elk onderdeel los van het andere kunt onderzoeken, maar veeleer een kluwen van activiteiten, waarden, belangen en meningen. Daarom zeg ik hoe meer perspectieven je kunt overzien waar je je betrokken bij voelt, hoe beter de samenhang der dingen zichtbaar wordt en daarmee hoe  groter de kans op werkelijk integer handelen.